Bản Án Của Phương Uyên Và Nguyên Kha

Vừa được trả tự do tại tòa phúc thẩm ở Long An chiều nay 16/08 (giờ Việt Nam), trong vòng tay vui mừng khôn tả của người thân, bạn bè và những người ủng hộ, đến tối sinh viên Nguyễn Phương Uyên đã có mặt ở Saigon tại nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế, nơi diễn ra một buổi liên hoan nho nhỏ để chào đón Uyên.

Ngày chờ đợi cũng như áp lực từ dư luận, bản án của Phương Uyên và Nguyên Kha đã được tuyên bố vào chiều ngày hôm nay 16 tháng 8 tại tòa Phúc thẩm tỉnh Long An theo đó Phương Uyên bị 3 năm tù treo và 52 tháng thử thách. Đinh Nguyên Kha 4 năm tù giam và 3 năm quản chế, giảm còn phân nửa so với bản án phiên sơ thẩm.

Hầu như trong suốt cả ngày 16 tháng 8 người có quan tâm tới vụ án của Đinh Nguyên Kha và Nguyễn Phương Uyên đều hướng về thành phố Long An để theo dõi phiên tòa phúc thẩm xét xử hai bị cáo tuổi đời còn rất trẻ nhưng chí hướng mà họ theo đuổi thật cao cả.

Từ sáng sớm hàng chục người gồm thân nhân của hai em đến các bloggers và đặc biệt là trí thức đã có mặt truớc tòa án để yễm trợ tinh thần hai em. Đã có những xô xát xảy ra đến nỗi nhiều người nằm lăn truớc xe công an để phản đối đàn áp.

Cuối cùng thì bùng vỡ những tiếng reo hò sung sướng khi bản án được loan đi vào buổi chiều cuối giờ. Nguyên Kha với bản án 4 năm tù, giảm còn phân nửa với án sơ thẩm và Phương Uyên thay vì bị 6 năm tù giam như đề nghị của Viện kiểm sát thì lại được huởng 3 năm án treo và 52 tháng thứ thách.

Trong khi theo dõi diễn tiến chúng tôi đã thật sự bị lôi cuốn vào đám đông bùng vỡ những cảm xúc tràn đầy truớc tin vui này.

Có tiếng khóc từ đầu giây điện thoại, tiếng vỗ tay, tiếng cười vui và ngay cả tiếng hoan hô công an đâu đó trước cửa trại giam khi mọi người chờ đợi sự xuất hiện của cô gái dáng người nhỏ nhắn nhưng nội lực tràn ngập những niềm tin và ý chí mạnh mẽ của cô.

Chúng tôi cũng chờ đợi và không kém hồi hộp khi liên lạc được với Phương Uyên trên chuyến xe chở em trở về Sài Gòn.

Trong tiếng nói còn mệt mỏi Phương Uyên cho chúng tôi biết những lời đầu tiên sau khi hít thở không khí tự do:

"Dạ mẹ con là người rất cao cả, đã đứng về phía con trong thời gian dài mà đã bị phía bên ngoài gây sức ép rất lớn. Con rất cảm ơn mẹ và bên cạnh đó là tất cả mọi người.

Con chỉ biết nói một câu “mọi người chúng ta đang là một”. Chúng ta là tuổi trẻ, chúng ta phải biết bảo vệ quan điểm của chúng ta.

Tuổi trẻ là nơi dễ vấp ngã và tuổi trung niên là tuổi phải bươn chải, già là tuổi để nhìn lại mà hối tiếc.

Đừng để đến già chúng ta phải hối tiếc vì cuộc đời chỉ mang một ý nghĩa giả và tạm nên hãy làm hết sức mình những gì mình nghĩ trong đầu. Nếu thấy đúng hãy cứ theo tiếng con tim mách bảo là thẳng thắn."

Khi được hỏi điều gì khiến Phương Uyên ấn tượng nhất trong phiên tòa hôm nay, Phương Uyên cho biết:

"Cháu nghĩ mình không phạm theo điều 88. Đáng lý ra cháu không nói lên hành động vi phạm của cháu nhưng cháu đã tự nói lên” Tôi không vi phạm điều 88”; Tôi phạm những điều khác khi ở tòa cháu trả lời thẳng thắn đó là lỗi do Viện kiểm sát và An ninh điều tra của Long An đã truy tố tội của tôi là sai.

Tôi chỉ xúc phạm đảng. Sự xúc phạm này ép buộc tôi vào tội chống nhà nước. Tôi mong muốn có sự công bằng, không cào bằng. Đó là tính khoa học của pháp lý.

Còn hỏi tính khoa học của pháp lý như thế nào thì đó là phải rõ ràng, không cào bằng. Con nói được cái quan điểm của pháp lý tại vì con thấy rất nhiều bất công trong pháp luật."

Trước bản án 4 năm tù giam đối với Đinh Nguyên Kha, Phương Uyên chia sẻ suy nghĩ của mình:

"Dạ đó là sự nhường bước mà mỗi người có một quan điểm khác nhau. Con xin tôn trọng ý kiến của anh Đinh Nguyên Kha.

Con không biết nói gì cả nhưng mọi chuyện là do mình, chỉ là do bản thân mình thôi. Mình thấy có tội thì nó là có tội. Mình thấy không tội thì nó là không tội. Và anh chấp nhận anh phạm tội ở điều 88 thì đó là do anh còn tôi thì không."

Dĩ nhiên không ai trong ngày hôm nay vui mừng hơn mẹ của Phương Uyên, chị Nhung cho biết:

"Dạ phải nói là cái cảm giác khi con mình được tự do mà cả thế giới đều biết thì thật sự rất là hạnh phúc. Con gái của mình đã được tự do và tự do trong sự thật mà bé đã bảo vệ quan điểm của mình đến cùng ở trước tòa."

Mẹ của Đinh Nguyên Kha tuy nhận thấy bản án 4 năm của con bà vẫn còn nặng nề nhưng nếu so với 8 năm thì sức nặng đã giảm hơn phân nửa, bà vừa buồn vừa vui cho biết:

"Tôi cũng vui lắm anh. Thấy kêu án 8 năm mà giờ giảm 4 năm thì mình cũng mừng lắm. Nó biết nghe dư luận ở bên ngoài thì nó cũng giảm cho thằng Kha.

Cái vui thứ nhất là con Uyên nó được án treo được ra rồi nè, một đứa rồi đó. Thằng Uy của tôi cũng chưa ra thì tôi cũng trông cho nó ra tại vì thằng Uy có tội tình gì đâu mà giam nó.

Con Uyên còn tha bổng không lẽ thằng Uy tôi họ không thả."

Linh Mục Đinh Hữu Thoại thuộc Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam cũng không thề kềm cảm xúc mặc dù ông và nhiều tín hữu hoạt động trong Ủy Ban Công lý và Hòa Bình đã có mặt từ sớm tại Long An để theo dõi vụ án này. Linh mục Thoại cho biết:

"Dạ vâng khó diễn tả được nỗi vui của mọi người, nhất là những người đi dự hôm nay. Họ đi chung quanh tòa, hô vang các khẩu hiệu” trả tự do cho Phương Uyên, Nguyên Kha”, “Phương Uyên vô tội, Nguyên Kha vô tội”.

Khi mà họ được báo tin trước khi đám an ninh biết (đám an ninh không biết gì hết), họ vui mừng, họ la lên đến độ công an ngạc nhiên vì không biết chuyện gì xảy ra.

Phải nói là rất là vui vì lần đầu tiên trong lịch sử khi mà mình biết đến những chuyện trong xã hội đến bây giờ; Đây là lần đầu tiên, mình chưa bao giờ thấy một cái tiền lệ nào hết và chiều hôm nay nó lại xảy ra đúng như cái linh cảm của mình."

Ông Huỳnh Kim Báu, nguyên Tổng thư ký Hội Trí thức tp HCM kể lại diễn tiến cũng như sự xúc động của ông trong ngày hôm nay, ông chia sẻ:

"Buổi sáng thì nó đàn áp dữ dội lắm. Tụi tôi phải nằm ở ngoài đường, ngăn bánh xe không cho nó đàn áp.

Đến 11 giờ rưỡi thì luật sư ra cho biết rằng nó đề nghị là Phương Uyên giữ nguyên hình phạt, Nguyên Kha giảm 4 năm.

Phương Uyên trả lời rất là dõng dạc: thứ nhất là tôi không quan tâm đến chuyện tăng hay giảm án mà tôi muốn công khai tôi tội gì.

Tôi chống đảng cộng sản nhưng mà chống đảng cộng sản có vi phạm điều 258 không.

Mới có 21 tuổi mà nói như thế thì rất là hay. Chiều nay lạ nhất là cả hàng trăm người biểu tình rất khí thế thì công an  lại “trung lập”.

Mặc dầu chị Minh Hằng chửi quá trời chửi nhưng họ không phản ứng gì hết. Tụi tôi còn đi biểu tình, còn hát “Dậy mà đi” nữa mà, rồi hô khẩu hiệu.

Cho tới chiều thì bất ngờ nó công bố bản án: Phương Uyên 3 năm tù treo và phóng thích ngay tại tòa; Còn Kha thì 4 năm.

Tôi nói thật chưa bao giờ tôi thấy sung sướng như ngày hôm nay. Tôi đi 2/3 đường về Sài Gòn rồi mà tôi trở lại liền. Đang mệt vậy đó mà giờ tôi khỏe re.

Là một đứa bé mới 21 tuổi, đây là hình ảnh của tụi tôi vào thời trẻ, tôi vững tin vào thế hệ này, vững tin vào đất nước này sẽ hình thành nên những con người yêu nước, có tấm lòng.

Và tôi nghĩ đây cũng là một bước nhượng bộ khá quan trọng."

Nhà báo Kha Lương Ngãi, nguyên Phó Tổng biên tập báo Sài Gòn Giải Phóng cho biết cảm giác sung sướng của ông mặc dù trong buổi sáng hôm nay chính ông cũng bị công an tạm giữ:

"Tôi thấy tất cả mọi người mà nếu nói rộng hơn là những người yêu nước, tất cả đều vui mừng, phấn khởi trước thắng lợi này.

Thắng lợi này là thắng lợi của xu thế đổi mới và là thất bại của phe “4 kiên định” muốn cúi đầu chịu thần phục Trung quốc.

Từ hồi chiều giờ sau khi nghe tin thắng lợi này, tất cả anh em chúng tôi đều  thấy thắng lợi này là một xu thế mới, một xu thế không thể cưỡng lại được.

Tôi nghĩ đất nước phải xoay chuyển theo chiều hướng của thế giới văn minh, tiến bộ, dân chủ. Chuyển theo xu thế đó thì sẽ lần lượt thả những người từ lương tâm khác như anh Điếu Cày, chị Tạ Phong Tần, anh Cù Huy Hà Vũ.

Tôi nghĩ rằng sẽ phải thả những người đó, đất nước mới chuyển mình sang xu thế dân chủ tiến bộ được. Đất nước mới phát triển được."

Những tiếng hô sau lưng Phương Uyên và các bạn vẫn còn đuổi theo đoàn xe về Sài Gòn để tối nay theo như dự kiến sẽ có đêm thắp nến cầu nguyện tại Dòng Chúa Cứu Thế, điều bất ngờ với sự tham dự của Phương Uyên, để tiếp tục cầu nguyện cho những tù nhân lương tâm bất hạnh hơn em.

"...Phương Uyên Vô tội.... Nguyên Kha Vô tội.... Tự do cho Phương Uyên, Tự do cho Nguyên Kha.... Tự do cho dân tộc Việt Nam.... Đả đảo Trung Quốc xâm lược.... Đả đảo cầm quyền bán nước.... Đả đảo tay sai bán nước.... Đả đảo tham nhũng, cướp đất của dân.... Đả đảo làm nghèo đất nước.... Đả đảo tham nhũng làm rối loạn đất nước...."

Đó là tiếng hô của những người thân cũng như những người đến Long An trong ngày 16 tháng 8 để bày tỏ sự ủng hộ đối với hai sinh viên Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha trong ngày diễn ra phiên phúc thẩm 16 tháng 8.

Hoạt động biểu tình tuần hành đã diễn ra vào lúc khoảng sau 10 giờ sáng và trước 2 giờ chiều khi những người ủng hộ từ Coopmart đi đến khu vực tòa án Long An.

Thông thường dù lâu nay những phiên tòa chính trị như vụ phúc thẩm hai sinh viên Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha vào ngày 16 tháng 8 được nói là công khai; nhưng chỉ có cha mẹ hoặc anh chị em rất giới hạn của những người bị đưa ra xét xử mới được vào phòng xử án.

Một điểm khác trong phiên xử phúc thẩm ngày 16 tháng 8 ở Long An, cả cha mẹ của hai sinh viên Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha cũng không được cho vào tòa.

Một số trong cả trăm người đến Long An ủng hộ cho hai sinh viên ra tòa ở Long An vào ngày 16 tháng 8 đã bị lực lượng an ninh, công an địa phương bắt đi.

Vào lúc 10 giờ 15 sáng, bà Dương Thị Tân cho biết về những người bị bắt đi như sau:

Những người đó là anh Kha Lương Ngãi, trong nhóm trí thức, anh Trương Văn Dũng ở Hà Nội và anh Nguyễn Viện ở Hà Nội, chị Trần thị Nga ở Hà Nam và đứa con nhỏ. Họ bắt đưa đi rồi. Họ nghỉ để nghị án, chị em chúng tôi đi tìm những người đó.

Khi nghe tin về các mức án tòa tuyên, nhiều người tỏ ra vui mừng. Việc trả tự do ngay tại tòa cho Nguyễn Phương Uyên phù hợp với kêu gọi mà nhiều người, trong đó có cả những vị nhân sĩ trí thức lâu nay từng đưa ra vì cho rằng những hành động của Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha xuất phát từ lòng yêu nước như thế cần phải được tuyên dương chứ không thể bỏ tù họ được.

Họ cho rằng nhà nước có bước nhân nhượng trước những áp lực của dư luận. Ông Phil Robertson, phó giám đốc khu vực Châu Á của tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch, cũng ra thông cáo nói về việc giảm án như sau:

Chắc hẳn áp lực quốc tế đã có tác động nào đó đối với kết quả này, và điều đó cho thấy rằng nếu việc thúc đẩy kiên trì về vấn đề nhân quyền tại Việt Nam sẽ có kết quả tích cực. Cộng đồng quốc tế nên học kinh nghiệm này và tăng gấp đôi nỗ lực yêu cầu chính quyền Việt Nam tôn trọng các quyền dân sự và chính trị của người dân trong nước họ. Trong khi kết quả hôm nay ngoài mong đợi, nhưng điều đó không thể làm thay đổi sự thực là hai sinh viên trẻ ngay từ đầu không thể bị kết tội và bỏ tù như thế.

Rõ ràng gia đình Phương Uyên vui mừng về việc em này được trả tự do, nhưng án treo ba năm vẫn lơ lửng trên đầu, và một bước lầm lẫn nào cũng có thể ngay lập tức đưa em lại vào nhà tù. Còn đối với Đinh Nguyên Kha, cơ quan chức năng Việt Nam cũng phải trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho em này. Điều mà chúng ta đang cố gắng hình dung vì sao tòa án lại hành động như cách hôm nay cho thấy một thực tế lâu nay- đó là tòa án và ngành tư pháp tại Việt Nam hoàn toàn mù mịt được kiểm soát bởi nhà cầm quyền và đảng cai trị.